Қазақстанда ҚҚС-тың көтерілгенін не алмастыруға болатынын сарапшы айтты

Қосылған құн салығының (ҚҚС) көтерілуі мемлекет бюджетінің кірісін толықтыру үшін қажет. Алайда, басқа да шаралар қабылдауға болады, олар әлдеқайда тиімді болуы мүмкін, деп хабарлайды QZ News NUR.KZ сайтына сілтеме жасап.

Қазақстан мемлекет бюджетін толықтыру мәселесіне тап болуда – салық түсімдері мемлекеттік шығындарды жабуға жетпейді. Осыған байланысты ҚҚС-ты 12%-дан 20%-ға дейін көтеру мүмкіндігі белсенді түрде талқылануда.

Алайда, «Учет» компаниялар тобының негізін қалаушы Максим Барышев, бұл қадамның азаматтардың қалтасына соққы жасауы мүмкін деген қауіптерді атап өтуде. Сарапшының пікірінше, ҚҚС-ты көтеруге балама шешімдер қолдануға болады.

«ҚҚС-ты көтеру – бюджет кірісін толықтырудың ең оңай жолы, бірақ бұл ең тиімді жол емес. Азаматтар мен бизнестің салықтық жүктемесін арттырудың орнына, экономиканың ішкі резервтерін іздеу керек. Бұл үшін бірнеше баламалы шаралар бар, олар үлкен нәтижелер бере алады», – деп мәлімдеді сарапшы.

Ұсынылған шешімдердің арасында мыналар бар: мемлекеттік шығындарды оңтайландыру – салықтарды көтермес бұрын, бюджет шығындарының құрылымын сын көзбен қайта қарау қажет, оның едәуір бөлігі мемлекеттік аппаратты ұстауға және тиімді емес жобаларға жұмсалады; көлеңкелі экономикамен күрес, ол түрлі бағалаулар бойынша 30%-дан асады – бұл қомақты қаражаттың салық жүйесінен тыс қалуы дегенді білдіреді. Егер осы қаражаттың бір бөлігін заңды секторға шығару үшін ынталандыру шаралары қолданылса, салықтық түсімдер табиғи түрде артады; ҚҚС алдын ала төлеуден бас тарту – ҚҚС-ты алдын ала төлеуді міндеттеу кассалық алшақтыққа әкеліп, бизнестің айналымдағы қаражатын қатыруы мүмкін. Компаниялар қаржыландыру іздеуге немесе операциялық шығындарын қысқартуға мәжбүр болады, бұл бизнес белсенділігін төмендетеді; адал салық төлеушілерге қатысты артық бақылаудан бас тарту – e-Tamga, ЭСФ және СНТ жүйелері, мәмілелерді жарамсыз деп тану немесе тауарларды/қызметтерді жеткізу фактінсіз есептерді жасау заңды бизнестің жұмысын қиындатса да, салықтан жалтарумен күреспейді.

«Осылайша, ҚҚС-ты көтермес бұрын, бизнесті және азаматтарды қосымша қысымға ұшыратпай, бюджет кірісін арттырудың барлық мүмкіндіктерін пайдалану қажет. Жаңа әкімшілік кедергілердің орнына салықтан жалтарушыларды анықтауды күшейтіп, салық жүйесін жеңілдетіп, ашық әрі ыңғайлы ету қажет», – дейді Максим Барышев.