2023 жылғы Нобель сыйлығы кімге бұйырды?
Өткен аптада Стокгольм мен Ослода ең беделді халықаралық марапаттардың бірі – Нобель сыйлығының жаңа лауреаттары аталды. Медицина, физика, химия, әдебиет саласы және бейбітшілік бойынша Нобель сыйлығын алғандардың есімдері белгілі болды, деп хабарлайды QZ Media тілшісі.
2 қазанда медицина саласындағы Нобель сыйлығы американдық иммунолог Дрю Вайсман мен американдық биохимик Каталина Карикоға берілді. Олар «COVID-19-ға қарсы мРНК вакциналарының негізінде жатқан зерттеулер үшін» атап өтілді. Пандемия кезінде бұл жұмыстар Pfizer және Moderna компанияларына коронавирусқа қарсы вакцина жасауға мүмкіндік берді.
3 қазанда физика бойынша сыйлық француз-американдық Пьер Агостини мен неміс Ференц Крауш және швед Анна Л’Хульеге берілді. Олар атомдар мен молекулалардағы электрондардың әрекетін зерттеуге көмектесетін эксперименттер үшін үздік деп танылды. Ғалымдардың жұмысын медицина мен технологияларды дамытуда қолдануға болады.
4 қазанда Нобель комитеті химия бойынша сыйлықты америкалық Мунги Бавенди мен Луи Брюске, сондай-ақ ресейлік Алексей Экимовке берді. Марапат «кванттық нүктелерді ашу және синтездеу» үшін табысталды. Нобель комитетінің айтуынша, болашақта кванттық нүктелерді икемді электрониканы, кішкентай сенсорларды және жұқа күн панельдерін жасауда пайдалануға болады.
5 қазанда әдебиет сыйлығы норвегиялық Джун Фоссеге «түсініксізді білдіруге мүмкіндік беретін жаңашыл пьесалар мен проза үшін» берілді. Сыншылар Фоссені «Хенрик Ибсеннен кейінгі Норвегияның ең ұлы драматургі» деп атайды. 1994 жылы Фоссе өзінің «И мы никогда не расстанемся» атты алғашқы пьесасын жазды және содан бері 30-ға жуық драмалық шығарманы шығарды. Олардың көпшілігі 40 тілге аударылып, кем дегенде мың рет орындалды.
6 қазанда ұйымдастыру комитеті бейбітшілік сыйлығының лауреатын атады. Наргес Мохаммади «әйелдерге қысым көрсетуге қарсы күрес және баршаға арналған адам құқықтары мен бостандықтарын ілгерілету» үшін жеңімпаз атанды. 51 жастағы ирандық құқық қорғаушы өз жұмысын сонау 1990 жылдары бастаған. Осы жылдар ішінде ол өлім жазасын алып тастау үшін күресіп, саяси тұтқындарға қатысты азаптаулар мен жыныстық зорлық-зомбылыққа қарсы шығып, белсенділер мен олардың отбасыларына көмек көрсетті. Иранда Мохаммади 13 рет қамауға алынған.
9 қазанда соңғы номинация – экономика бойынша лауреаттың есімі белгілі болады.